Het puntenrijbewijs wordt concreet voor Belgische automobilisten

Het puntenrijbewijs wordt in België al 30 jaar besproken. De eerste discussies en akkoorden rond dit type rijbewijs dateren uit de tijd van Jean-Luc Dehaene, toen hij premier was. Sindsdien komt het dossier regelmatig terug op tafel (eind jaren 1990, 2005, 2014, 2018, tot aan de laatste regering). En nu is de volgende regering er al mee bezig, aangezien dit in de regeringakkoord van Bart De Wever (N-VA) terugkomt.

En deze keer lijkt het serieus, want de autoriteiten voelen de druk om de cijfers van verkeersveiligheid te verbeteren, met als doel nul verkeersdoden tegen 2050. Bovendien neemt ook de druk vanuit Europa toe, aangezien 22 landen dit systeem al hebben ingevoerd.

Waarom nu?

Toch vraagt men zich echter af waarom nu en niet 5 jaar geleden? In een interview met Sud Info legt het VIAS-instituut uit dat de invoering van dit systeem enkele jaren geleden geen prioriteit was, omdat er niet genoeg controles waren. Nu de politie meer aanwezig kan zijn op de wegen en er (bijna) op elke straathoek snelheidscontroles worden uitgevoerd, zou het wel mogelijk zijn om het puntenrijbewijs toe te passen.

VIAS heeft altijd het puntenrijbewijs verdedigd, onder andere door drie studies met (volgens het instituut) duidelijke resultaten: dit rijbewijs zou de ontbrekende schakel zijn op vlak van verkeersveiligheid in België. Het zou tussen 50 en 150 levens kunnen redden in het eerste jaar van invoering. Het zal daarna afhanken van de begeleidende maatregelen die worden genomen om het puntenrijbewijs te handhaven. Hoe strenger die maatregelen zijn, hoe groter het effect van de politie. VIAS ziet de volgende stap nu als een politieke kwestie.

Een aangenomen wet en een duidelijk kader

En inderdaad, politici lijken het dossier zelfs vroegtijdig op te pakken. De Ecolo/Groen-fractie heeft namelijk een wetsvoorstel ingediend in de Kamer dat de regels van het puntenrijbewijs wijzigt. Dit wetsvoorstel is bedoeld om een systeem op te zetten tegen recidivisten. Het is een completer en efficiënter systeem dan het bestaande, dat nooit is toegepast.

Het voorgestelde systeem bestaat niet uit het aftrekken van punten van het rijbewijs, net uit het optellen van negatieve punten. Het is dus het tegenovergestelde van het Franse systeem. Wanneer een totaal van 12 punten is bereikt, verliest de bestuurder zijn rijbewijs voor een periode van 3 maanden. Om deze terug te krijgen, moet de bestuurder een examen afleggen. Het systeem voorziet bovendien dat recidivisten speciaal worden aangepakt, aangezien de vervalperiode kan worden verdubbeld of verdrievoudigd als het totaal van 12 punten opnieuw wordt bereikt binnen een bepaalde termijn.

Natuurlijk is er een weging afhankelijk van de ernst van de overtreding. Deze is weergegeven in de onderstaande tabel. Over het algemeen varieert de toevoeging van punten tussen 2 en 6. Bijvoorbeeld, een snelheidsovertreding van minder dan 30 km/u buiten de bebouwde kom wordt bestraft met 2 punten, net als het parkeren op een plaats voorbehouden aan personen met een handicap. Een snelheidsovertreding binnen de bebouwde kom kost daarentegen 3 punten, terwijl een snelheidsovertreding van 30 tot 40 km/u boven de toegestane snelheid buiten de bebouwde kom wordt bestraft met 4 punten, net als alcoholgebruik tussen 0,5 en 0,8 g/km.

Herexamen

Het is duidelijk dat de verliezen snel kunnen oplopen als men belangrijke overtredingen opstapelt. Maar het systeem voorziet ook een herstelprocedure. Als de bestuurder tussen 8 en 11 punten op zijn rijbewijs heeft, kan hij een opleiding volgen om 4 punten om zijn saldo met 4 punten te verminderen.

De volledige puntenhistoriek wordt maximaal 2 tot 3 jaar bewaard. Na deze periode en als er geen nieuwe overtreding heeft plaatsgevonden, wordt het puntensaldo automatisch op nul gezet. Maar als de persoon daarna weer 12 punten bereikt, worden de intrekkingsperiodes verdubbeld of verdrievoudigd, afhankelijk van de situatie.

Geen grote verliezen?

In principe zou de invoering van het systeem niet tot grote puntenverliezen moeten leiden, zoals in Frankrijk al is gebleken. Bestuurders zullen voorzichtiger zijn, wat de bedoeling is. Het systeem is dus klaar, en het is afwachten of Bart De Wever erin slaagt deze visie aan de coalitie die hij probeert te vormen op te leggen. Het is nu vooral een politieke krachtmeting. Vlaanderen is voorstander van de invoering van het puntenrijbewijs, wat niet het geval is van Wallonië, dat terughoudender is en waar nepnieuws de ronde doet. Bovendien denkt het zuiden van het land automatisch dat het hetzelfde zal zijn dan het Franse systeem, wat niet het geval is.

Verkeersveiligheid lijkt trouwens de nieuwe parlementsleden te fascineren. Twee CD&V-parlementsleden, Tine Gielis en Nawal Farih, hebben immers zojuist een tekst ingediend om de regels rond recidive uit te breiden naar bepaalde overtredingen, zoals rijden onder invloed van alcohol, dat automatisch bestraft zou worden met de installatie van een alcoholslot, rijden terwijl het rijbewijs werd ingetrokken, dat bestraft zou worden met anti-alcohol- of anti-drugsmaatregelen, en het lenen van een voertuig aan iemand zonder geldig rijbewijs, wat automatisch zou kunnen leiden tot een ontzetting. De straffen die momenteel worden uitgesproken voor deze overtredingen worden niet serieus genoeg genomen. Het is dus de bedoeling om ze te verzwaren zodat de boodschap overkomt.

Het puntenrijbewijs wordt vaak gezien als een zwaard van Damocles dat boven het hoofd van automobilisten hangt. Maar in werkelijkheid verandert dit systeem niets voor 90% van de bestuurders die over het algemeen de regels respecteren. Een kleine snelheidsovertreding zal dus geen impact hebben.

Foto’s: FOD Mobiliteit & Vervoer, Politie Gent & Nivelles-Genappe

Op zoek naar een auto? Zoek, vind en koop het beste model op Gocar.be