Sinds enkele maanden zijn de energieprijzen en zeker die van olie enorm toegenomen. In een jaar tijd is de prijs van een liter brandstof gestegen met 31 procent voor benzine en 39 procent voor diesel, een situatie die het gevolg is van het sterke economische herstel en de oorlog in Oekraïne, die de markten onder druk zet. Het is duidelijk dat consumenten en automobilisten hard getroffen worden, maar de oliemaatschappijen wrijven zich in de handen omdat ze nog nooit zo veel winst gemaakt hebben.
Zo boekten Shell en TotalEnergies alleen al in het tweede kwartaal miljarden euro’s winst. In deze periode realiseerde TotalEnergies een nettoresultaat van 5,7 miljard euro. Nog opvallender is Shell, dat 18 miljard euro winst haalde in dezelfde periode, of vijf keer meer dan in 2021. Dat is allemaal te danken aan de prijsstijgingen voor een vat olie (125 dollar vandaag, tegenover 80 dollar in januari 2022) of een MWh gas (200 euro tegenover 62 euro).
Advertentie – lees hieronder verder
Winst voor aandeelhouders
Uiteraard profiteren vooral de aandeelhouders van de energiebedrijven van deze uitzonderlijke financiële meevaller. Zij zullen royale dividenden ontvangen. Met dit in het achterhoofd, kondigde Shell een programma aan om aandelen terug te kopen voor 6 miljard dollar, na een eerdere operatie van 8,5 miljard dollar. Hetzelfde scenario bij TotalEnergies, waar een nieuwe terugkoopactie van 2 miljard dollar werd gelanceerd, na een eerste actie van 3 miljard euro in de eerste jaarhelft.
Ze zijn niet de enigen: het kleine Spaanse oliebedrijf Repsol doet hetzelfde. Het doel: profiteren van de sterke winsten om de schulden te verminderen die tijdens de pandemie fors gestegen zijn en het rendement voor de aandeelhouders vergroten.
Deze winsten lijken ongepast in een tijd van hyperinflatie en verarming van de bevolking. Ondanks de uitzonderlijke winsten zeggen de oliemaatschappijen dat ze kwetsbaar blijven. Ze gaan gebukt onder vroegere verliezen en de situatie is onzeker en kan de volgende maanden keren als bepaalde delen van de wereld in een recessie raken.
Daarom verklaarde Shell-baas Ben van Beurden: “Met volatiele energiemarkten, economische onrust en de noodzakelijke strijd tegen de klimaatverandering, blijft 2022 voor uitdagingen zorgen. Uitdagingen voor consumenten, overheden en bedrijven.” Dit korte citaat lijkt een verborgen boodschap aan de regeringen die overwegen om de superwinsten van oliemaatschappijen – en ook van gas- en elektriciteitsleveranciers – te belasten. De Europese Commissie heeft al groen licht gegeven voor deze uitzonderlijke belasting, die al van kracht is in Spanje, Italië en Groot-Brittannië.
Betalen oliebedrijven in België?
De vraag is welke positie België inneemt tegenover de superwinsten van oliebedrijven. De situatie is nogal delicaat aangezien de overheid mee heeft geprofiteerd van de hoge brandstofprijzen, met name door de btw. De accijnzen werden wel verlaagd maar op forfaitaire basis, wat de overheid ten goede komt.
Bij minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) wint het idee van een extra belasting stilaan terrein. Die zou er komen in de vorm van een uitzonderlijke (en dus eenmalige) crisisbijdrage zo hoog als 25 procent van de brutomarge. De bijdrage zou geheven worden op alle energiehandelaars, meer bepaald de leveranciers, de producenten en de handelaars van elektriciteit, aardgas en olie die hun btw in België betalen. Tinne Van der Straeten hoopt tegen het najaar een fiscaal project uit te werken.
Dit project is echter niet naar de zin van iedereen en dan vooral van Vincent Van Peteghem (cd&v), de minister van Financiën. Hij denkt namelijk dat deze belasting mogelijk discriminerend is en dus aangevochten kan worden voor de rechter. In de nucleaire sector betaalt de uitbater van onze kerncentrales, het Franse Engie, al een bijdrage van 38 procent op zijn brutomarge. Niet evident dus om nog meer te vragen … Stel dat die extra belasting er ondanks alles toch zou komen, waarvoor zou ze dan gebruikt worden? Om de koopkracht van de burgers te ondersteunen? Of om de begroting van de overheid te redden?
De oliebedrijven vrezen uiteraard allemaal een enorme belastingheffing op hun superwinsten. Dat is wellicht ook de reden waarom de TotalEnergies-groep zich in Frankrijk gedeisd houdt en aan de consumenten een brandstofkorting heeft toegekend die na de vakantie zelfs stijgt tot 20 eurocent per liter. En het werkt: afgelopen weekend verwierp het Franse parlement een plan om superwinsten te belasten. Lukt het de oliebedrijven om door de mazen van het net te glippen? Wordt vervolgd …
Op zoek naar een auto? Zoek, vind en koop het beste model op Gocar.be
