Het is de taak van elektrische auto’s om de modellen met verbrandingsmotor te vervangen. Natuurlijk loopt dit niet van vandaag op morgen en zal deze overgang enkele jaren – of zelfs decennia – duren. Maar tot nu toe waren alleen auto’s met verbrandingsmotoren het onderwerp van veel regelgeving. Emissienormen hebben altijd de aandacht getrokken van de hoogste Europese autoriteiten, die talrijke richtlijnen hebben uitgevaardigd, waaronder de recente Euro 7, die binnenkort van kracht wordt.
Hoe zit het met elektrische auto’s? Voorlopig ontsnapten batterij-auto’s aan deze regelgeving. Natuurlijk moeten ze voldoen aan – onder meer – veiligheids- en recyclagenormen, maar het moet gezegd dat bepaalde onderdelen, zoals batterijen, die essentieel maar ook controversieel zijn voor het milieu, nog niet veel aandacht hebben gekregen. Dat gaat binnenkort veranderen.
Advertentie – lees hieronder verder
Normen tot 2036
Het lag voor de hand dat elektrische auto’s ook op de radar van Europa zouden belanden. Er staat een plan in de steigers en het belooft snel te gaan. Een van de onderdelen die moet worden aangepast is natuurlijk de batterij, in het bijzonder de manier van ontwerp en productie. De eerste regelgeving hiervoor is al gepubliceerd. Deze werd uitgevaardigd op 12 juli 2023 en beschrijft (voor alle soorten batterijen, inclusief die van smartphones) de regels voor het winnen van metalen, de productie en de recyclage. Volgens experts gaan de voorschriften erg ver en zijn ze zeer complex.
De zogenaamde technische verordening EU 2023/1542 bevat een tijdschema voor de implementatie. Dit betekent dat de regelgeving geleidelijk van kracht wordt om fabrikanten de tijd te geven zich aan te passen, aangezien de introductie van elektrische technologie nog maar net begonnen is. De planning loopt tot 2036, waarbij de eerste fase plaatsvindt in augustus 2024. Over een paar weken moeten batterijen volgens de voorschriften vergezeld gaan van documentatie met prestatie- en duurzaamheidsindicatoren. Deze omvatten nominale capaciteit, vermogen, capaciteitsverlies en potentieel vermogen na verloop van tijd. In eerste instantie is deze informatie theoretische letter, maar er wordt verwacht dat tegen diezelfde datum het BMS-systeem van de batterijen (d.w.z. het geïntegreerde monitoringsysteem) gemakkelijker te gebruiken zal zijn om informatie over hun gezondheid (SOH of State Of Health) te putten. Deze gegevens zijn vooral belangrijk voor de tweedehandsmarkt, waar kopers betrouwbare informatie (en dus vertrouwen) moeten kunnen tanken. We weten immers dat de degradatie van batterijpacks niet altijd lineair verloopt.
Verdere verplichtingen
Zoals gezegd, deze fase is pas de eerste. Verdere verplichtingen zullen elkaar snel opvolgen, ook al zullen sommige daarvan waarschijnlijk op de lange baan worden geschoven. Dit geldt bijvoorbeeld voor de berekening van de koolstofvoetafdruk, waarvoor de berekeningsmethode vertraging oploopt. De deadline is vastgelegd voor februari 2025, maar omdat er nog geen evaluatiemethode beschikbaar is (in eerste instantie is die ook theoretisch), zal het waarschijnlijk aanslepen.
Dan, in augustus 2026, moeten de gegevens die door de EU zijn verzameld het mogelijk maken om een schaal van ‘milieuprestatieklassen’ voor batterijen op te stellen, met een plafond dat niet mag worden overschreden. Deze maatregel zou vooral Aziatische (lees Chinese) fabrikanten straffen, die tot dusver minder voorzorgen nemen met de koolstofvoetafdruk van hun batterijen. Boetes voor het overschrijden van het plafond worden niet verwacht voor februari 2028. Maar deze deadline weerhoudt voorzichtige fabrikanten er niet van om eerder actie te ondernemen. Vanaf augustus 2025 moeten fabrikanten zich houden aan een zogenaamd “due diligence“-onderzoek (wettelijke zorgvuldigheidsplicht) tijdens de winning en raffinage van mineralen. Ze moeten dus voldoen aan een reeks milieu- en sociale verplichtingen, zoals het inperken van lucht-, water- en bodemvervuiling, het vermijden van kinderarbeid en het waarborgen van de veiligheid van werknemers. Europa heeft aangekondigd dat er audits zullen volgen om te controleren of deze zorgvuldigheidsplicht wordt nageleefd.
Minder vervuilende batterijen?
Vanaf 2027 zullen batterijen ook een specifieke QR-code moeten dragen die gekoppeld is aan een digitaal paspoort dat een schat aan informatie verschaft (koolstofvoetafdruk, materialen, levensduur, enz.). Dit garandeert een transparantieniveau dat momenteel niet bestaat. Nu, een deel van deze gegevens zal echter niet toegankelijk zijn voor het grote publiek, maar alleen voor mensen “met een legitiem belang“, d.w.z. professionals uit de sector, terwijl een ander deel voorbehouden blijft aan de autoriteiten, met het oog op toezicht.
Uiteraard wordt ook recyclage op grote schaal genormeerd, met een geleidelijke toename van het aandeel mineralen dat moet worden gerecycleerd als de batterij het einde van zijn levensduur heeft bereikt, maar ook door het aandeel gerecycleerde metalen dat wordt gebruikt bij de productie van nieuwe batterijen te vergroten. De laatste fase is gepland voor augustus 2036, met een doelstelling van 26% gerecycleerde kobalt, 15% nikkel en 12% lithium.
Euro 7 voor elektrische auto’s
Naast deze bepalingen over batterijen is Europa ook van plan om de Euro 7-norm toe te passen op elektrische auto’s. Deze norm heeft niet alleen betrekking op CO2-uitstoot of andere vervuilende uitlaatgassen, maar ook op de uitstoot van fijne deeltjes door banden en remmen.
Er wordt nog steeds onderhandeld over de Euro 7-norm, maar deze zou vanaf november 2026 verplicht worden voor nieuw te homologeren personenwagens en vanaf november 2027 voor de rest. Bevestiging volgt. Het probleem voor elektrische auto’s is dat ze slecht presteren op de uitstoot van deeltjes door banden, vanwege hun hoge koppel en zware gewicht. Remmen daarentegen zijn minder een probleem door de regeneratieve methode. Maar dat is nog niet alles: de Euro 7-norm bevat ook een onderdeel “batterij”. Deze vereist dat batterijen ten minste 72% van hun capaciteit behouden gedurende 8 jaar en/of 160.000 kilometer. En in 2027 kan dit zelfs worden verhoogd naar 10 jaar en 200.000 kilometer. Euro 7 bepaalt ook dat batterijgegevens zoals SOH en verbruik op afstand kunnen worden doorgespeeld.
Ook brandgevaar
Een laatste punt nog: Euro 7 schrijft ook maatregelen voor omtrent het omgaan met brand. Zoals geweten is dit zeldzamer bij elektrische auto’s (dan bij auto’s met verbrandingsmotor), maar veel complexer om te blussen. In deze context zou het voertuig een waarschuwingssignaal kunnen afgeven in geval van een ‘thermal runaway’ in de batterij, alias een brand die zichzelf in stand houdt. Deze verplichting wordt nog bestudeerd. Op dezelfde manier zouden brandbestrijdingsprocedures voor elektrische auto’s dwingend kunnen worden in alle Europese landen. Maar het lijkt erop dat er weinig overeenstemming is tussen de lidstaten over deze kwestie. We hoeven op dit punt dus geen tastbare resultaten te verwachten voor 2028, of zelfs 2029.
Kortom, ook de ontwikkeling van elektrische auto’s zal worden beïnvloed door toekomstige regelgeving. Dit houdt langere en duurdere ontwerptijden in. En zoals zo vaak het geval is, is het wellicht de automobilist die de rekening zal betalen.
Kalender voor de uitvoering van EU-verordening 2023/1542 over elektrische auto’s:
– Augustus 2024: informatie over prestaties en duurzaamheid. Gemakkelijker opvragen van SOH-informatie (State of Health) via het BMS.
– Februari 2025 (onder voorbehoud van wijzigingen): CO2-voetafdrukverklaring.
– Augustus 2025: “Due diligence”. Streefcijfer van 65% recycling.
– Augustus 2026 (onder voorbehoud van bevestiging): koolstofvoetafdruketikettering en milieuprestatieklassen.
– Februari 2027: digitaal paspoort en QR-code.
– December 2027: terugwinning van 90% kobalt, nikkel en koper en 50% lithium voor afgedankte verpakkingen.
– Februari 2028 (onder voorbehoud van wijzigingen): beperking koolstofvoetafdruk.
– Augustus 2028: verplichte declaratie van gerecycleerd materiaal dat wordt gebruikt bij de productie.
– December 2030: recyclagedoelstelling van 70% voor batterijen.
– Augustus 2031: doelstelling van 6% gerecycleerd materiaal voor nikkel en lithium, en 16% voor kobalt.
– December 2032: 95% terugwinningspercentage voor kobalt, nikkel en koper, en 80% voor lithium.
– Augustus 2036: streefcijfer van 26% gerecycleerd kobalt, 15% nikkel en 12% lithium.
Op zoek naar een auto? Zoek, vind en koop het beste model op Gocar.be
