Daar is de auto die zélf denkt

ChatGPT verovert de wereld, en ook de auto-industrie. DS Automobiles heeft de toepassing geïntegreerd in een testfase met 20.000 klanten, en Volkswagen presenteerde zijn eerste compatibele modellen op de CES in Las Vegas in het begin van het jaar.

In beide voorbeelden gaat het om chatbots die in de virtuele spraakassistent zitten geïntegreerd. Ze vervullen vooral een entertainende functie. Geinig om een quizje te spelen met de kinderen op de achterbank, of enkele weetjes op te dissen tijdens een trip naar je vakantiebestemming. Maar artificiële intelligentie zal in de toekomst een veel ingrijpender invloed hebben op onze autobeleving, en mee achter het stuur kruipen.

Falende robotaxi’s

TNO, de Nederlandse Organisatie voor Toegepast-natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) maakte een doorbraak bekend in de wereld van autonome voertuigen, die aanzienlijke implicaties kan hebben voor de toekomst van vervoer. Hun laatste experiment, uitgevoerd met een zelfrijdende auto uitgerust met geavanceerde kunstmatige intelligentie (AI), toonde aan dat het voertuig in staat is om binnen enkele seconden toekomstige gebeurtenissen op de weg te voorspellen. Deze ontwikkeling, gedetailleerd beschreven in hun meest recente jaarverslag, markeert een significante stap voorwaarts in het verbeteren van de veiligheid en efficiëntie van zelfrijdende technologie.

De resultaten zijn bemoedigend, omdat ze komaf kan maken met een veelgeplaagd probleem van zelfrijdende auto’s, namelijk dat ze niet slim genoeg blijken om complexe of onvoorziene verkeerssituaties tot in de puntjes in te schatten. Op het gevaarlijke af. In San Francisco, waar zelfrijdende taxi’s legaal rondrijden, werden verschillende ongevallen gerapporteerd. Het heeft ertoe geleid dat de auto’s van uitbater Cruise, een dochteronderneming van General Motors, weer van de weg zijn genomen voor onbepaalde tijd.

Een paar seconden

Het onderzoeksteam van TNO is de uitdaging aangegaan om dat euvel te verhelpen. Hun testwagen, uitgerust met artificiële intelligentie, kon binnen een paar seconden voorspellen wat er in het verkeer zou gebeuren. “Een paar seconden lijkt misschien niet veel”, schrijft de organisatie, “maar in het verkeer is dat net heel veel.” Experts zijn het erover eens dat dat het een verschil kan maken tussen leven en dood, of een ongeval vermijden in plaats van erin verzeild geraken. Het resultaat van TNO wordt een paradigmaverschuiving genoemd, zoals dat in het jargon heet.

Door artificiële intelligentie zijn de Nederlandse onderzoekers erin geslaagd om de auto een omgevingsbewustzijn te geven. Tot dusver kon de zelfrijdende auto alleen maar adequaat reageren op verkeerssituaties die op voorhand waren aangeleerd. Of de auto is in staat om op obstakels of andere verkeersdeelnemers te reageren, nadat deze door camera’s en sensoren zijn waargenomen. Reactief dus. En soms al te laat.

Moreel kompas

De praktijktest van TNO werd met een dummyvoetganger op een afgesloten testbaan, verricht, want volgens de organisatie behoort het gedrag van voetgangers tot het minst voorspelbare in het verkeer. Naast het correct inschatten van het gevaar reed de bewuste auto ook in een grotere boog om de voetganger heen dan bij een kegel bijvoorbeeld. Volgens de organisatie geeft het aanleiding tot optimisme dat deze technologie op korte termijn geïntegreerd kan worden in commercieel beschikbare voertuigen. Al is het niet de eerste keer dat veelbelovende technologie achteraf worstelt met toepassing op grote schaal.

Interessant nog is dat TNO ook de mogelijkheid van AI onderzoekt om de rol van een ‘moreel kompas‘ op te nemen, waarbij de voertuigen zelf beslissingen moeten nemen in complexe situaties, zoals het al dan niet openen van een deur. Dit benadrukt de ambitie van AI om het niet alleen te gebruiken voor praktische doeleinden, maar ook om ethische overwegingen te integreren in de besluitvorming van machines. “Zo kunnen we het gedrag van de auto op één lijn brengen met menselijke waarden. En dat is een belangrijke voorwaarde om dit soort systemen in de echte wereld te gebruiken”, aldus TNO.