Jaarlijks leggen Belgische rechtbanken tienduizenden rijverboden op aan automobilisten wegens gevaarlijk en onverantwoordelijk gedrag. Hoewel de cijfers voor 2024 nog ontbreken, blijkt dat in 2023 bijna 100.000 rijverboden werden uitgesproken, iets minder dan in 2021 en 2022, toen er respectievelijk 108.000 en 105.000 verboden werden opgelegd.
Rijverboden worden doorgaans opgelegd bij zware overtredingen, zoals te hard rijden of het in gevaar brengen van anderen. Toch merken rechtbanken en rechters dat overtreders deze verboden steeds vaker negeren. Volgens minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) onderschepte de politie in 2023 gemiddeld 63 bestuurders zonder rijbewijs per dag in België, een flinke stijging ten opzichte van 2022 (46 per dag).
Dit is slechts het topje van de ijsberg. In werkelijkheid rijden er veel meer mensen zonder rijbewijs op de weg, wat de veiligheid van legitieme weggebruikers verder in gevaar brengt. Deze overtreders vertonen vaak vluchtgedrag en stapelen bijkomende problemen op, zoals een gebrek aan verzekering.
Wie zijn ze?
Er zijn verschillende soorten bestuurders zonder rijbewijs. Sommigen hebben nooit een rijexamen afgelegd of behaald, terwijl anderen bewust een door de rechtbank opgelegd rijverbod negeren na een ernstige overtreding.
Advertentie – lees hieronder verder
Volgens SudInfo zijn rechtbanken zich steeds meer bewust van dit groeiende probleem, dat hen grote zorgen baart. Rechters zien dat hun vonnissen vaak worden genegeerd, en wanneer een bestuurder zonder rijbewijs opnieuw wordt betrapt, leidt dit onvermijdelijk tot zwaardere straffen.
Het niet naleven van een rijverbod resulteert doorgaans in een nieuw verbod van minstens drie maanden, samen met een mogelijke gevangenisstraf van vijftien dagen tot twee jaar en een boete van minimaal 4.000 euro. In sommige gemeenten raken rechters hun geduld kwijt. Bij een tweede overtreding wordt steeds vaker direct een gevangenisstraf opgelegd. Dit komt mede door de zwakke excuses die vaak worden aangevoerd, zoals “er is niemand anders om de kinderen naar school te brengen.”
Totale mislukking en een hardere houding?
Er wordt stilletjes erkend dat het rijverbod steeds minder effectief is en zijn doel lijkt te missen. Dit blijkt uit het toegenomen aantal controles, waarbij het niet naleven van de maatregel keer op keer wordt bevestigd.
Deze zorgwekkende situatie kan leiden tot strengere maatregelen. Volgens de aftredende minister van Justitie, Paul Van Tigchelt, verdienen deze “asociale en recidivistische” bestuurders zwaardere straffen. Hij wil de volgende regering (mogelijk Arizona-coalitie) een memo sturen met voorstellen om fysiek te voorkomen dat deze personen opnieuw achter het stuur kruipen tijdens een rijverbod. Kort gezegd zou dit betekenen dat recidivisten daadwerkelijk naar de gevangenis worden gestuurd. Momenteel worden gevangenisstraffen simpelweg geregistreerd, maar niet uitgevoerd vanwege overvolle gevangenissen - een situatie die geldt voor straffen van minder dan vijf jaar.
Andere voorgestelde maatregelen zijn onder meer het op kosten van de overtreder immobiliseren van het voertuig gedurende de rijverbodsperiode, of zelfs permanente inbeslagname als het verbod drie maanden of langer duurt. Daarnaast pleit de minister voor het gebruik van nieuwe technologieën, zoals een immobilisatiesysteem gekoppeld aan het rijbewijs en een up-to-date onlinedatabase, om overtreders effectief van de weg te houden.
Maar worden deze maatregelen daadwerkelijk aangenomen? Dat is nog maar de vraag. Tijdens een komende vergadering van de mobiliteitscommissie wordt de verplichte inbeslagname van voertuigen bij bepaalde verkeersovertredingen besproken. Opvallend is dat VIAS hiertegen adviseerde, omdat deze maatregel volgens hen onevenredig is. Ze wijzen erop dat inbeslagname vaak meerdere mensen treft, en niet alleen de overtreder. De debatten over dit onderwerp beloven intens te worden.
Op zoek naar een auto? Zoek, vind en koop het beste model op Gocar.be
